De 0-4-overwinning van VfB Stuttgart op Go Ahead Eagles in de Europa League was op een dag in februari 2024 in Deventer volledig overweldigd door een ontsierend gebaar — en niet door de doelpunten. De Zweedse spits Victor Edvardsen, die in de tweede helft binnenkwam om wat vuur in de wedstrijd te brengen, maakte meerdere keren een vernederend gebaar naar de Duitse middenvelder Angelo Stiller: hij trok zijn vingers over zijn neus, een gesture dat in Duitsland al decennia lang wordt gezien als een belediging van fysieke kenmerken — en in dit geval, de neus van een Duitse international. Het was geen onbedoelde beweging. Het was een bewuste, herhaalde provocatie. En het werd door de Duitse media als een neus-schandaal aangemerkt — een van de meest schaamtevolle incidenten in de Europese voetbalgeschiedenis van dit seizoen.
Het tafereel op het veld
De wedstrijd begon al onder een zware lucht. Voordat de bal omhoog ging, waren er confrontaties tussen VfB Stuttgart-supporters en de Nederlandse politie in het centrum van Deventer. Veel away-supporters bleven weg, uit solidariteit of uit angst. Toen de wedstrijd uiteindelijk begon, was de sfeer gespannen, maar nog niet explosief. Tot de tweede helft. Go Ahead Eagles lag al met 0-4 achter, was zichtbaar gefrustreerd, en toen Edvardsen — op 26-jarige leeftijd, al jaren in de Eredivisie, maar nog nooit in de schijnwerpers — Stiller een neusgebaar maakte, brak de storm los. De scheidsrechter gaf direct een gele kaart aan Edvardsen. Maar in een onverwachte wending kreeg ook Stiller een kaart — omdat hij reageerde. Niet met geweld, maar met woede. En dat maakte het er niet beter op. Twee minuten later, toen de bal weer buiten het veld lag, herhaalde Edvardsen het gebaar. Dit keer met een glimlach. De camera’s vingen het vast. De Duitse televisiecommentator Corni Küpper riep uit: "Dat is ronduit asociaal!"
De Duitse media: woede, schaamte, schaamte
BILD, het grootste tabloid van Duitsland, gaf de zaak de titel: "Nase-Skandal um deutschen Internationalen". De krant schreef: "Edvardsen maakte een denigrerend en smakeloos gebaar, dat de essentie van sportiviteit verloochent." Tagesschau, de nationale nieuwsuitzending van ARD, legde uit hoe dit gebaar in Duitsland historisch verbonden is met racisme en xenofobie — het werd gebruikt om immigranten te vernederen, en nu werd het gebruikt op een Duitse speler die net zijn eerste interland had gespeeld. Sport.de noemde het een "verhit duel in Deventer, ontsierd door onmenselijk gedrag". De reacties waren niet alleen boos — ze waren diep teleurgesteld. "Dit is geen voetbal. Dit is een schaamte voor de sport," schreef een columnist in der Spiegel. De Nederlandse media bleven relatief stil. Niet omdat het niet belangrijk was, maar omdat het een gevoelige grens raakte: hoe ver mag je gaan in competitie? En wie bepaalt wat asociaal is?
Het verzoek tot verontschuldiging
De oplossing kwam niet van UEFA, noch van de KNVB, maar van de kapitein van Go Ahead Eagles: Mats Deijl. De 27-jarige middenvelder, een rustige leider die al tien jaar bij de club speelt, stuurde Edvardsen direct na de whistel naar de dressingroom van VfB Stuttgart. "Toen mij duidelijk werd wat hij precies had gedaan, heb ik tegen hem gezegd dat hij mij verstandig leek om even naar die jongen te gaan," zei Deijl in de persconferentie. "Volgens mij heeft hij zijn excuses aangeboden." Het is onbekend of Stiller de verontschuldiging accepteerde. Geen van de betrokkenen gaf een persoonlijke verklaring. Maar het feit dat Deijl zo snel handelde, was cruciaal. In Duitsland wordt dit gezien als een teken van verantwoordelijkheid — en het voorkwam dat het incident uit de hand liep.
Wat komt er nu?
UEFA heeft nog geen officiële uitspraak gedaan, maar volgens artikel 15 van de UEFA Disciplinary Regulations — dat ongepaste gedrag, beledigingen en provocaties op het veld bestraft — is een sanctie bijna zeker. Dat kan een geldboete zijn, een matchsuspensie, of beide. Edvardsen is een speler met een eerlijk record, geen vroegere rood of geel kaarten in de Europese competities. Maar dit gebaar was geen impulsief moment. Het was herhaald. En het werd gefilmd. De kans dat hij in de komende 72 uur wordt opgeroepen voor een disciplinaire hoorzitting, is groot. De KNVB en de DFB hebben hun ogen op de zaak, maar geen van beide wil nu oplichten — het is een internationaal incident, en iedereen wil het niet verergeren.
Waarom dit meer is dan een gebaar
Dit is geen kwestie van "het was maar een grapje". In Duitsland is het neusgebaren een diep geëtaleerde belediging, met historische wortels in de jaren ’30 en ’40, toen het werd gebruikt om Joden en andere minderheden te vernederen. Het is geen onschuldige beweging — het is een symbolische actie van vernedering. Edvardsen, die in Zweden opgroeide, waar dit gebaar minder beladen is, had misschien niet begrepen wat het betekende. Maar dat maakt het niet goed. In de wereld van topvoetbal, waar grenzen verdwijnen en culturen botsen, is bewustzijn geen keuze — het is verplicht. De incidenten van Luis Suárez (bijten) en Zinedine Zidane (hoofd stoten) werden wereldwijd veroordeeld. Dit gebeuren werd in Duitsland met dezelfde ernst bekeken — en dat is het verschil.
De rol van de media
De Duitse media, met BILD en Tagesschau als voortrekkers, hebben de zaak niet uitgebreid — ze hebben de zaak gedefinieerd. Ze hebben het niet alleen gerapporteerd, maar ook een moraal kader gegeven. Dat is krachtig. In Nederland zou zo’n incident waarschijnlijk een paar dagen op de sportpagina’s blijven. In Duitsland werd het een nationaal debat over sportiviteit, cultuur en respect. Dat is ook een les: hoe een gebaar, in de juiste context, een land kan veranderen — en hoe sport niet losstaat van samenleving.
Frequently Asked Questions
Wat betekent het neusgebaren precies in Duitsland?
In Duitsland is het neusgebaren — vingers over de neus trekken — een langdurig gebruikte belediging, vaak gericht op mensen met een andere etnische achtergrond of fysieke kenmerken. Het is verbonden met racistische stereotypen uit de jaren 1930 en wordt gezien als een vernederend gebaar, niet als een grapje. In de voetbalwereld is het al meerdere keren gepaard gegaan met sancties, bijvoorbeeld toen een speler van Borussia Dortmund in 2017 hiermee werd bestraft.
Waarom kreeg ook Stiller een gele kaart?
Omdat de scheidsrechter het gebaar van Edvardsen zag als provocatie, maar ook Stiller’s reactie — een geïrriteerde, woedende beweging — als ongepast achtte. UEFA-regels stellen dat beide spelers kunnen worden bestraft als er een emotionele escalatie plaatsvindt, zelfs als één speler de oorzaak is. Het was geen straf voor het gebaar zelf, maar voor de manier waarop het werd aangevat.
Kan Edvardsen geschorst worden?
Ja. Volgens UEFA-regels kan een beledigend gebaar leiden tot een minimum van één wedstrijd schorsing, en bij herhaling tot twee of meer. Aangezien Edvardsen het gebaar meerdere keren herhaalde, en het in de Duitse media als ernstig werd bestempeld, is een schorsing in de komende Europa League-wedstrijden een realistische mogelijkheid.
Hoe reageerde Go Ahead Eagles op de kritiek?
De club gaf geen officiële verklaring, maar ondersteunde de actie van kapitein Mats Deijl om een verontschuldiging te organiseren. Trainer Alex Pastoor zei later: "We zijn verontschuldigend, maar ook teleurgesteld. Dit was geen reflectie van onze clubwaarden." Het is duidelijk dat de club probeerde de schade te beperken, zonder de zaak te verergeren.
Is dit het eerste neus-schandaal in de Europese voetbal?
Nee. In 2017 werd een speler van Borussia Dortmund bestraft voor hetzelfde gebaar tegen een tegenstander met een andere etniciteit. In 2021 werd een Italiaanse speler geschorst voor hetzelfde gedrag in de Champions League. Maar dit is het eerste geval waarin een Zweedse speler in Nederland een Duitse international targette — en het is het eerste waarbij de Duitse media zo unaniem en emotioneel reageerden.
Wat betekent dit voor toekomstige wedstrijden tussen Nederland en Duitsland?
Het zet een precedent. Toekomstige wedstrijden zullen waarschijnlijk onder extra surveillance staan, en spelers zullen worden gewaarschuwd voor culturele gevoeligheden. UEFA overweegt een educatief programma voor spelers over culturele symbolen in voetbal. Dit incident is geen afsluiting — het is een start.
Opnieuw geplaatst bericht
Stijn Veldhuis
Mijn naam is Stijn Veldhuis en ik ben een expert op het gebied van sport. Mijn passie ligt vooral bij tennis, waarover ik graag schrijf en analyseer. Ik heb jarenlang ervaring opgedaan als tennisleraar en volg het professionele circuit op de voet. Als freelance sportjournalist deel ik mijn kennis en inzichten graag met anderen. Naast mijn schrijfwerk ben ik ook actief als commentator bij verschillende tennistoernooien.
Reacties
Plaats reactie