Enexis waarschuwt voor stroomuitval op 22 plekken deze winter

Als de temperatuur onder nul daalt en de verwarming op volle kracht draait, kan de stroom in grote delen van het oosten en zuiden van Nederland plotseling uitvallen. Enexis Netbeheer waarschuwt voor een ernstige dreiging: op minstens 22 kritieke plekken in de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg is het net zo overbelast dat het kan bezwijken — en dan duurt de stroomuitval niet een paar minuten, maar enkele uren. Het is geen scenario uit een dystopische film. Het is een realiteit die Enexis Netbeheer op 8 oktober 2025 officieel heeft bevestigd. En het is erger dan vorig jaar. Veel erger.

Waarom nu? En waar precies?

De oorzaak is eenvoudig: meer elektriciteit, minder ruimte. De vraag naar stroom stijgt — niet alleen door elektrische auto’s en warmtepompen, maar ook omdat huishoudens steeds meer afhankelijk zijn van elektriciteit voor verwarming. Tegelijkertijd zijn de kabels, transformatoren en hoogspanningsstations in veel gebieden nog steeds gebouwd voor de eisen van 20 jaar geleden. Op piekmomenten — tussen 7:00 en 10:00 ’s ochtends en tussen 16:00 en 21:00 ’s avonds — wordt het net op 22 plekken te zwaar belast. Dat zijn geen willekeurige plekken. Het zijn de knelpunten waar de infrastructuur al jaren op het randje loopt. Eindhoven Noord, Eindhoven West, Tilburg Noord, Den Bosch, Oss, Winsum en Helmond staan op de lijst. In Groningen is Winsum een van de meest kwetsbare punten. Daar stroomt de energie vanuit windturbines uit de Noordzee naar de rest van het land — maar de kabels kunnen het niet aan.

Wat doet Enexis er aan?

Enexis Netbeheer zet alles in. Ze betalen bedrijven om hun energieverbruik te verlagen op piekmomenten — een zogeheten congestiebeheerprogramma. Sommige fabrieken sluiten hun machines even af, andere verplaatsen hun productie naar de nacht. Maar dat is niet genoeg. Ook worden zogeheten 'uitvalreserve'-systemen ingezet — technologie die normaal alleen gebruikt wordt bij onderhoud of defecten. En dan is er nog de laatste optie: doelbewust delen van het net uitschakelen. Dat klinkt dramatisch, maar het is beter dan een grote, ongecontroleerde uitval. "Als we de handen ineenslaan met onze klanten, kunnen we dit voor een belangrijk deel voorkomen," zegt Maarten Noom, directeur Activabeheer bij Enexis. "Maar we kunnen het niet garanderen." De boodschap is duidelijk: je kunt niet langer verwachten dat het net altijd meedraait. De kans op een uitval is nu veel groter dan eerder gedacht, zoals Rutger van der Leeuwen, CEO van Enexis Groep, benadrukte in een podcast van NPO Radio 1 op 12 november 2025. "Het is verstandig om je voor te bereiden op enkele uren zonder stroom," zei hij. Flashlights. Batterijen. Een warme trui. Dat soort dingen.

Waarom is dit geen tijdelijk probleem?

Dit is geen winterpiek die we met een paar extra kabels oplossen. Enexis Netbeheer zegt zelf dat het in de komende winters en zomers steeds meer plekken zal raken. De energietransitie is geen snelle switch. Het duurt jaren om kabels te leggen, stations te bouwen, en netwerken te versterken. Tegelijkertijd groeit de vraag. In 2025 heeft Enexis Netbeheer al 2,4 miljoen klanten in een gebied van 25.000 vierkante kilometer. Dat is een netwerk van meer dan 120.000 kilometer aan kabels — genoeg om de aarde bijna drie keer te omringen. Maar de meeste kabels zijn niet ontworpen voor de pieken van vandaag.

Hoe ziet de toekomst eruit?

De oplossing ligt niet alleen bij de netbeheerder. Het ligt bij jou. En bij je buur. En bij het bedrijf dat je dagelijks bezoekt. Als iedereen tegelijk de verwarming opdraait, dan is het net overbelast. Als je de wasmachine laat lopen om 18:00, dan draagt je keuze bij aan het risico. Maar als je die wasmachine laat lopen om 22:00, dan helpt je mee. Dat is geen kleine bijdrage — dat is essentieel. Enexis probeert met slimme meters en prijsdifferentiatie te stimuleren dat mensen hun verbruik verplaatsen. Maar het werkt alleen als voldoende mensen meedoen. De overheid heeft de verantwoordelijkheid om infrastructuur te financieren. Maar de consument heeft de macht om het systeem te ontlasten. Dat is de nieuwe realiteit van energie.

Wat gebeurt er als de stroom uitvalt?

Als een deel van het net wordt afgesloten, duurt de uitval meestal tussen twee en vier uur — afhankelijk van wanneer de piek voorbij is. Het is geen langdurige blackout zoals in 2006, toen een kabel in Frankrijk faalde en een groot deel van Europa in de donker viel. Dit zijn gerichte, beperkte ingrepen. Maar voor een ouder mens, een patiënt met een ademhalingstoestel, of een gezin met een baby, zijn twee uur zonder stroom al lang genoeg. Daarom is voorbereiding cruciaal.

Waarom is dit geen probleem in Amsterdam of Rotterdam?

De grote steden hebben veel betere netwerken. Ze zijn dichter bij centrale energiebronnen, hebben meer redundante kabels, en kregen al jaren investeringen. De problemen zijn vooral in de landelijke gebieden — waar de infrastructuur oud is, de bevolkingsdichtheid laag is, en de investeringen daarom minder aantrekkelijk lijken. Dat maakt het een sociaal probleem: wie betaalt voor de toekomst? En wie draagt de kosten als het misgaat?